Tips voor het kopen van een Steinway & Sons

Tips voor het kopen van een Steinway & Sons

Steinway hamburg

Waarom Steinway?

Toen ik de opleiding tot pianostemmer in Amsterdam doorliep, leerde ik langzaam steeds meer vleugels kennen. Ik werkte aan merken zoals Grotrian, Yamaha, Sauter, Seiler, Schimmel en regelmatig stond er in de werkplaats van mijn stage adres ook een Steinway & Sons vleugel. Die kwam je normaal alleen tegen in concertzalen. In die tijd was ik vooral van de akoestiek. Ik repareerde of verving zangbodems, ik maakte nieuwe kammen en verving de besnaring. Ondanks dat het stuk voor stuk prachtige instrumenten werden, was ik er van overtuigd dat er vast wel merken waren die prima konden concurreren met Steinway in geluid maar vooral in prijs.

Bij een van de revisie-bedrijven waar ik na mijn opleiding werkte, werd besloten om te stoppen met alle merken behalve Steinway & Sons. De crisis van 2008 had de vleugelmarkt niet goed gedaan en het leek alsof er alleen nog handel was in dit topsegment. De ene na de andere Steinway kwam de werkplaats binnen en ik had het voorrecht om ze te besnaren en de mechanieken met originele onderdelen uit te mogen balanceren op de PTD methode. Op deze manier leerde ik het merk, de verschillende modellen, hun makken en ongemakken echt kennen.

Na een aantal jaar werken met deze instrumenten moet ik schoorvoetend toegeven. Steinway & Sons is een klasse apart. Naast mijn populaire blogs tips voor het kopen van een piano en tips voor het kopen van een vleugel een speciale blog met uitsluitend tips voor de aanschaf van een Steinway vleugel.

Verschillende Steinway modellen

Steinway S

Lengte: 155 cm
Gewicht: 267 kg

Gebouwd Sinds: 1935

Steinway M

Lengte: 170 cm
Gewicht: 281 kg

Gebouwd sinds: 1911 (NY) 1926 (Hamburg)

Steinway O

Lengte: 180 cm
Gewicht: 280 kg

Gebouwd sinds: 1900-1924 en vanaf 2005  in New York,
als vervanging voor model L. In Hamburg van 1900 tot heden.

Steinway L

Lengte: 180 cm
Gewicht: 277 kg

Gebouwd: 1923-2006 (NY) Hamburg heeft deze vleugel nooit in productie gehad.

Steinway A

Steinway A

Lengte: 188 cm
Gewicht: 325 kg

New-York: model A II (185cm) 1896-1914, AIII (188cm) 1913-1945, A II (185cm)
Hamburg: model AII (188cm) +/- 1896 tot heden

Steinway B

Steinway B

Lengte: 211 cm
Gewicht: 354 kg

Sinds 1884 tot 1892 gebouwd als een 85 toetsen uitvoering. Sinds 1891 nagenoeg onveranderd gebouwd .

Steinway C

Steinway C

Lengte: 227 cm
Gewicht: 425 kg

Gebouwd sinds 1884 als 225 cm uitvoering, vanaf 1913 als 227 cm uitvoering. Vanaf 1936 alleen nog gebouwd in Hamburg.

Steinway D

Steinway D

Lengte: 274 cm
Gewicht: 500 kg

De concertvleugel
sinds 1884

Amerikaanse Steinway of een Steinway uit Hamburg?

Steinway is een van de weinige bouwers die beschikken over 2 fabrieken. De eerste fabriek is gevestigd in New York sinds 1853. Wegens succes en de grote vraag naar Steinway vleugels uit Europa werd er in 1880 een tweede fabriek gevestigd in Hamburg. Hoewel de instrumenten dezelfde naam dragen en beide fabrieken vrijwel dezelfde modellen maken, zijn er toch verschillen.

Zichtbare verschillen

De oorsprong van een Steinway is meestal te herkennen aan de volgende kenmerken.

  • De lyra voorplaat boven de pedalen is bij de modellen uit New York voorzien van een messing plaat. Steinway Hamburg koos altijd voor een lyra met dezelfde “finish” als de rest van zijn kast en bij nieuwere modellen hooguit messing accenten.
  • Het oor (de zijkant naast het klavier) vertoont bij de Amerikaanse Steinway een scherpe hoek. De Duitse variant is was sierlijker rond. Als een Amerikaanse Steinway grondig is gereviseerd in Europa, dan zijn de oren naderhand vaak afgerond om toch meer op zijn Duitse broertje te lijken.
  • De binnenkant van de Rim heeft Steinway Hamburg altijd gefineerd en heeft daarmee altijd een mooie warme “hout”-look. Rond 2015 is Steinway New York ook meegegaan met deze trend. Voor die tijd werd deze ook zwart gepolitoerd.
  • Voor de afwerking van de kast heeft de fabriek in New York altijd de voorkeur gehad voor politoer. Dit word er met de hand opgezet en geeft een mooie wollige hoogglans op de vleugels. De vleugels in Hamburg worden vrijwel allemaal voorzien van hoogglans polyester zwart.

Steinway New york or Hamburg Steinway rim new york or hamburg

Minder zichtbare verschillen

  • Het mechaniek verschilt ook. Steinway & Sons New York heeft zijn mechaniek-onderdelen altijd zelf gemaakt en heeft ook altijd aangedrongen bij zijn Duitse fabriek deze te gaan gebruiken. Dit om een meer uniform product te kunnen garanderen. Toch heeft de fabriek dit altijd afgehouden en exclusief gebruik gemaakt van de onderdelen van Louis Renner GmbH & Co. KG.
  • De hamerkoppen en toon, daarover hebben beide fabrieken hun eigen filosofie. Zoals de Amerikanen trots zijn op hun mechaniek-onderdelen zo zijn ze dat ook op hun hamerkoppen. Deze worden in de fabriek zelf geperst en ze gebruiken en vrij zachte persing. De hamerkoppen worden “op toon” gebracht met vloeistoffen die de hamers verharden. De fabriek in Hamburg gebruikt hamerkoppen van Louis Renner met stevig geperst Weickert-vilt. Renner maakt deze exclusief voor Steinway en hoewel je als pianobedrijf ook “Steinway hamerkoppen” kan bestellen bij deze firma zijn die toch net even anders dan de hamerkoppen die Steinway zelf van ze afneemt. De Duitse hamerkop is van zichzelf harder en moet door middel van intoneren “zachter” worden gemaakt. De hamerkoppen van de staande piano’s zijn jarenlang voorzien van hamerkoppen van Abel. Gezien de recente overname van Renner door Steinway twijfel ik of ze deze hamerkoppen zullen blijven gebruiken in de toekomst.

Welke Steinway is beter?

Dat is natuurlijk de ultieme vraag. Hoewel beide fabrieken een behoorlijk andere manier hebben om tot hun eindproduct te komen, klinken ze beiden echt als een Steinway. De verschillen in klank en speelaard zijn meestal niet groter of anders dan dat ze zijn tussen instrumenten uit hun eigen fabriek. Als ik dan toch een punt mag noemen waarin een van de fabrieken excelleert is het de afwerking van de instrumenten uit Hamburg. De toetsen, de rasbalken, de klaviertafel, de polyester afwerking. Het is allemaal net even wat strakker en degelijker.

Een nieuwe Steinway & Sons vleugel kopen

Steinway & SonsAls u een van de gelukkigen bent die het geld heeft voor een nieuwe Steinway & Sons vleugel dan is het vaak nog een behoorlijke zoektocht. Steinway heeft in Nederland en België  op het moment slechts één dealer. (Dat is erg handig, want zo hebben ze geen last van concurrentie.) Je mag van geluk spreken als ze per filiaal  1 of 2  stuks van het model wat u zoekt hebben staan. Wil je meer keuze dan moet je de grens over naar Duitsland.

Ondanks dat Steinway prachtige vleugels maakt, klinkt en speelt iedere Steinway anders. Dat heeft onder andere te maken met de traditionele balanceer methodes* die ze hanteren in de fabriek. Mocht de vleugel in de winkel niet bij u passen, dan kunt u bij serieuze interesse ook kiezen voor een betaald snoepreisje naar Hamburg. Daar kan je een nieuwe Steinway kiezen uit een wat groter assortiment, vers uit de fabriek.

*Meer uitleg over traditionele balanceer methodes kunt u lezen in mijn laatste blog over Precision Touch Design.

Wat kost een nieuwe Steinway?

Het is erg lastig om een recente prijslijst te vinden van Steinway modellen. Dat beleid wordt vanuit de Steinway fabriek bepaald. Met een beetje zoeken op google zijn er wel prijzen te vinden van voorgaande jaren en als je daar Steinway’s vuistregel op toepast (ieder jaar + 4%) dan kom je op een ongeveer-prijslijst in 2023.

Model S begint bij € 101.000, model M: € 105.000, model O: € 116.000, model A: € 120.000, model B: € 139.000, model C: € 157.000 en voor het model D mag je ongeveer € 213.000 neertellen.

Daar kan ik dus een een mieletje naast zitten.

De Amerikaanse Steinway’s laten vergelijkbare cijfers zien, maar dan in dollars. Deze zijn dus ongeveer 20% goedkoper dan een Steinway uit Hamburg.

De modellen O, B en D zijn ook verkrijgbaar met het zelfspelende Spirio systeem dan mag je er zo’n 50 tot 55.000 euro bij optellen. Wil je vervolgens ook nog je eigen gepingel op kunnen nemen? Daar doen ze bij Steinway niet moeilijk over. Bij model B en D bouwen ze die voor € 20.000 euro extra ook nog even in.

Zo loop je voor je het weet met een Steinway D van € 286.200,- naar buiten.

Een occasion Steinway & Sons vleugel kopen

Hier is de markt wat groter, maar ook een stuk gevarieerder. De zoektocht naar een mooie occasion Steinway & Sons is wat mij betreft leuker dan het kopen van een nieuwe.

Er zijn wel een aantal punten waar je rekening mee moet houden:

  • Een Steinway is duur.

Helaas, met dit merk is “voor een dubbeltje op de eerste rang” niet van toepassing. Iedereen die een Steinway wil hebben weet dat dat geld kost en iedereen die een Steinway verkoopt weet dat hij geld kan verdienen. De naamsbekendheid van dit merk is te groot om een nietsvermoedende verkoper op marktplaats te vinden. Sterker nog, meestal zijn de prijzen die gevraagd worden voor occasion Steinway vleugels en piano’s  exorbitant hoger dan de waarde. Het is dus eerder goed zoeken naar een Steinway met een eerlijke prijs dan een Steinway met een lage prijs.

  • Hoe ouder een vleugel wordt hoe minder hij waard wordt.

In tegenstelling tot sommige strijkinstrumenten, gitaren of blaasinstrumenten worden piano’s en vleugels altijd minder waard naarmate ze ouder worden. Ook Steinway instrumenten, en ook als ze antiek worden.

  • Ook een Steinway heeft onderhoud nodig

Een Steinway vleugel koopt niemand voor de sier. Daar wordt op gespeeld en dat is goed. Als er veel op een vleugel wordt gespeeld dan slijt deze ook. Dat is niet erg, maar het is wel zaak dat een vleugel van dit kaliber op niveau wordt gehouden. Over het algemeen houd dit in dat de vleugel jaarlijks of tweejaarlijks gestemd wordt. Dat de afregeling in de gaten gehouden wordt en dat het instrument zo nu en dan verwend wordt met een stevige onderhoudsbeurt. Afhankelijk van de vleugel is het tussen de 50 en 70 jaar nodig om onderdelen te vervangen zoals hamerkoppen of snaren. Met dit in het achterhoofd kan je inschatten of de waarde van een occasion Steinway klopt met het prijskaartje. Als je een vleugel ouder dan 60 jaar tegenkomt en alles is nog origineel. Dan weet je dat er een bedrag bij komt om hem in orde te krijgen. Een pianotechnicus kan u helpen met het inschatten van de kosten om de vleugel optimaal te krijgen.

Aan de andere kant, als de vleugel ouder is en hij is volgens de verkoper “compleet gerestaureerd” dan krijg je met andere vragen te maken. Meer hier over in de volgende alinea.

Een gereviseerde of gerestaureerde Steinway & Sons vleugel

Steinway & Sons mechaniek revisieAls een Steinway er wat jaartjes op heeft zitten is er vaak onderhoud nodig. Welk onderhoud er nodig is en met welke methodes en welke materialen is een bekende discussie onder pianotechnici. De een zal vertellen dat de vleugel na 20 jaar wel nieuwe hamerkoppen verdiend en de volgende pianostemmer is van mening dat een mechaniek prima 100 jaar mee gaat zonder er aan te hoeven sleutelen. De waarheid ligt ergens in het midden, rekening houdend met de wensen van de klant,  de functie van de vleugel en – niet onbelangrijk – de portemonnee van de klant.

Let er goed op dat de benamingen van onderhoud verschillen per pianobedrijf of winkel. Er zijn winkels die de vleugel als “compleet gereviseerd” aanbieden terwijl er alleen een vaatdoekje over de klep is gegaan. Er zijn ook bedrijven die de Steinway als origineel verkopen terwijl deze matig is opgeknapt in China of Polen.

Ik zelf versta het volgende onder de benamingen.

Een gereviseerde vleugel

Dit is een vleugel waarvan de onderdelen grotendeels zijn vervangen door nieuwe. Daarbij wordt bij ieder onderdeel gekeken of er een betere optie voorhanden is of een nieuwere techniek die de vleugel “upgrade” aan de eisen van de moderne pianist. De vleugel wordt bij een goed uitgevoerde revisie altijd mooier dan dat hij ooit geweest is. De fabrieksfoutjes zijn er uit en de vleugel krijgt de liefde die hij in de fabriek niet altijd krijgt.

Voorbeelden van een Steinway revisie:
Steinway & Sons concertvleugel revisie
Steinway & Sons mechaniek revisie 

Een gerestaureerde vleugel

Hierbij wordt zoveel mogelijk gekeken naar hoe de vleugel ooit is afgeleverd. De onderdelen worden vervangen door onderdelen die zoveel mogelijk lijken op het origineel. Bij een goed gerestaureerde vleugel klinkt en speelt hij weer zoals hij ooit uit de fabriek gekomen is. Dus ook als dit niet optimaal was.

Lees meer over de verschillen tussen restaureren en reviseren in mijn blog: https://www.vandongenpianos.nl/verschil-tussen-restaureren-en-reviseren/

Zoals je in mijn bovenstaande blog kan lezen kan je ook te maken krijgen met een “onderdelen-vervanger”. Dat is een “pianotechnicus” die onderdelen vervangt met nieuwe onderdelen en het revisie of restauratie noemt. Veel onderdelen-vervangers hebben ook met hun tengels aan Steinway vleugels gezeten. En ja, er zijn ook “onderdelen vervangers” die met originele Steinway onderdelen een vleugel ambachtelijk kunnen vernielen.  Het is dus altijd een goed idee om bij een “gerestaureerde” of “gereviseerde” vleugel een gerenommeerde pianotechnicus mee te nemen.

Steinway of Steinwas?

Dit is een slimme term die Steinway heeft geïntroduceerd in de hoop ook nog geld te verdienen aan reeds verkochte Steinway instrumenten.

Steinway originele onderdelenSteinway zelf verkoopt originele Steinway onderdelen via de dealers zoals hamerkoppen, onderhamers en diverse soorten vilt. Dit zijn de onderdelen die zij ook zelf gebruiken in de fabriek. Zij stellen dat als een vleugel wordt voorzien van andere onderdelen deze niet meer de naam Steinway mag dragen. Zij noemen dit een Steinwas. Leuk verzonnen natuurlijk. Het bekt ook nog eens lekker.

De stelling is wel kort door de bocht.

De originele onderdelen die nu verkocht worden zijn gemaakt voor de moderne Steinway instrumenten. Bij Steinway heeft de tijd niet stilgestaan en als je de onderdelen van de mechanieken van ieder decennium naast elkaar legt dan zijn deze verre van hetzelfde. De hamers zijn zwaarder, groter en harder geworden, dimensies in het mechaniek en in de ligging van het frame zijn dusdanig veranderd dat het heel veel werk is de nieuwe originele onderdelen passend te maken. De meeste pianobedrijven zijn nog steeds beter in het vervangen van onderdelen dan dat ze er een samenhangend instrument van maken. In dat geval krijg je nooit een mooi resultaat als je deze moderne onderdelen in oudere instrumenten stopt.

Steinway genuine parts

Het grootste verschil is de prijs. De onderdelen gekocht via de Steinway dealer zijn gemiddeld 3 maal duurder dan vergelijkbare onderdelen bij de zelfde fabrikant. Zo verdient Steinway zelf (en de dealer ook) nog een paar centjes aan de revisie van een onafhankelijke pianotechicus.

Eerlijk is eerlijk, de originele Steinway onderdelen zijn van uitmuntende kwaliteit en zijn heerlijk om mee te werken.  Als je als technicus bekend ben met methodes zoals PTD dan kan je deze onderdelen prima passend maken in oudere Steinway vleugels.

Aan de andere kant kan ik niet zeggen dat een mechaniek onderdeel uit de fabriek van Renner of Abel minder goed is. Het is dus een keuze van de eigenaar en zijn portemonnee.

Meer lezen over de “Genuine Steinway parts” propaganda kan hier: usedsteinwaypiano.com. Onbevooroordeeld in elkaar geknutseld door Casey Saliba. Die toevallig ook hoofd Sales & Marketing bij Steinway & Sons is.

Extra aandachtspunten bij oude Steinway’s

Steinway zelf roept altijd heel hard dat ze een innoverend merk zijn dat zichzelf constant verbetert. Pianotechnici zien het juist als een zeer terughoudend en conservatief merk. Die terughoudendheid voor nieuwe technieken is niet voor niets. Steinway heeft in het verleden veel geïnnoveerd en niet alles was een succes. Bekendste innovaties die niet zo goed uitpakte zijn de volgende:

Verdigris

Verdigris SteinwayIn het verleden heeft Steinway zijn mechaniek onderdelen behandeld met een bepaald “middel“. Het idee hierachter was dat de onderdelen op deze manier minder te lijden zouden hebben onder klimaatwisselingen. Dit “middel” is door de jaren heen door het kernlaken naar de asjes gekropen en zorgt daar voor een chemische reactie met het asje. Hierdoor lopen alle mechaniek-onderdelen vast. De enige langdurige oplossing hiervoor is het vervangen van de onderdelen en dus een vrij dure reparatie. Dit komt niet alleen bij Steinway voor,  ik heb het ook bij andere instrumenten gezien. Meestal bij instrumenten tussen 1910 en 1930.

Teflon

Een andere vernieuwing was het gebruik van teflon in plaats van laken om de asjes. Het voordeel hiervan was dat als de luchtvochtigheid veranderd de frictie hetzelfde blijft. Vocht heeft namelijk geen invloed op teflon en wel op laken. Helaas had vocht nog steeds invloed op het hout rond het teflon en daardoor komt in de loop van tijd de teflon los te zitten in de mechaniek onderdelen. Ook hierbij is de enige optie het vervangen van de onderdelen. Deze vleugels zijn vooral tussen 1963 en 1983 gemaakt. Overigens alleen in New York.

Asje in vilt piano  Asje in teflon Steinway

Links op de foto zie je een asje dat draait in vilt. Rechts het asje in teflon.

Tubes

Alle onderdelen van het mechaniek van een vleugel zijn normaal gesproken bevestigd aan een houten mechaniekbalk. Die mechaniekbalk moet kaarsrecht zijn en liever niet bewegen onder invloed van weersomstandigheden. Steinway heeft zijn mechaniekbalken in 1869 vervangen door “tubes”. Dat is hardhout rondhout met een messing laagje. Hierdoor kon het mechaniek compacter worden. Voor die tijd verfrissend. Door de tijd heen is helaas gebleken dat het hardhout in de messing laag toch blijft doorwerken en de tubes laten scheuren. Vrijwel iedere originele Steinway die je nu tegenkomt van 50 jaar of ouder heeft deze scheuren in zijn tubes. Gevolg hiervan is dat de vleugel niet goed is af te regelen. Dat is niet automatisch vanwege ouderdom. Ik kom de scheurtjes zelfs tegen bij mechanieken van slechts 20 jaar oud. Als ik het woord garantie laat vallen bij de Steinway-dealer word ik riant uitgelachen, want het heeft natuurlijk altijd met de luchtvochtigheid en nooit met Steinway te maken. Bij vervanging is het dus een goede overweging om voor een steviger mechaniekframe te kiezen zoals van Renner of Wessell, Nickel & Gross.

Gescheurde tubes steinway

Ondanks dat er later betere materialen op de markt zijn gekomen zoals aluminium heeft Steinway altijd (conservatief) vastgehouden aan de tubes. Is natuurlijk niet erg. Hierdoor blijft er voor ons als pianotechnicus genoeg werk.

Steinway als belegging?

Trap er niet in! Beleggen doe je in iets wat door de jaren meer waard wordt met weinig onderhoud. Zoals ik hierboven aangeef wordt iedere vleugel minder waard naarmate hij ouder wordt. Toch heeft de vleugel onderhoudskosten, zelfs als er niet op gespeeld wordt. Hoogtepunt van waardeverlies is het moment dat een nieuwe vleugel de showroom verlaat. Net als een auto.

Een Steinway & Sons koop je omdat je er op wilt spelen!

Prijsontwikkeling Steinway

Hierboven zie je het diagram dat Steinway zelf gebruikt met als doel het idee dat een Steinway meer waard word in stand te houden. Het plaatje is echter toepasbaar voor ieder product onderhevig aan inflatie.

Steinway & Sons staande piano’s

Steinway piano Hoewel Steinway zelf benadrukt dat dit niet zo is, lijkt de piano afdeling altijd een ondergeschoven kindje te zijn. Ze zijn vergelijkbaar met de vleugels in volume, in gewicht, bouwkwaliteit en in prijs. Maar echt mooie Steinway piano’s kom ik niet vaak tegen. Vaak merk ik dat mensen bij deze piano’s volume verwarren met een mooie toon. Het volume is namelijk altijd indrukwekkend.

Ook de speelaard van Steinway piano’s zijn een bekend probleem bij pianotechnici. Steinway heeft jarenlang zijn toetsen voorzien van lood op de manier waarop ze dat deden bij vleugels. Zonder al te technisch te worden kan ik vertellen dat je hier slecht functionerende, log-spelende, mechanieken van krijgt. Je kan hierdoor ook vaak alleen maar hard spelen.

Meer over een slecht functionerende Steinway piano in mijn blog: Een verdrietige Steinway piano

Met een aantal aanpassingen zijn Steinway piano’s wel heel mooi te krijgen, maar aangezien de piano zelf vanwege zijn naam al veel geld heeft gekost is het voor mensen moeilijk te slikken dat er nog geld bij moet om hem echt mooi te krijgen.

The Family of Steinway

Net als ieder ander merk probeert Steinway & Sons ook een graantje mee te pikken aan de onderkant van de markt. Daar zijn in de loop van tijd 2 nieuwe merken uitgekomen.

Boston vleugels

Boston vleugels zijn instrumenten ontworpen door mensen bij Steinway en gemaakt in de Kawai fabriek. Kawai bewijst al jaren dat ze prima instrumenten kunnen maken met een uitstekende prijs-kwaliteit verhouding. Bij de Boston instrumenten is die verhouding wat verder uit balans.

Essex vleugels

Essex wordt gemaakt in China. Ze glimmen altijd mooi.

Uit welk jaar komt je Steinway?

In het formulier  hieronder kan je het serienummer invullen van de Steinway en vervolgens berekent hij het jaartal.  Het serienummer kan je meestal vinden tussen de overgang van de snaren op het frame.

Steinway serienummer

Vooral in de vroege jaren voor 1900 kunnen de jaartallen wat onnauwkeurig zijn. Het gebeurde regelmatig dat de instrumenten in een afwijkende volgorde de fabriek verlieten.  Wil je meer over de historie van een bepaalde vleugel weten dan kan je altijd een mailtje sturen met het serienummer naar de fabriek. Ze houden redelijk netjes bij wanneer de vleugel is verkocht en waar hij is geleverd.


Heeft u nog meer vragen? U kunt mij altijd even mailen of bellen.