Luchtvochtigheid en uw piano of vleugel
Piano’s en vleugels bestaan voor meer dan 90% uit hout en is daardoor erg vatbaar voor schommelingen in de luchtvochtigheid. De snaren van een piano lopen over een houten brug die bevestigt zit op een bolle houten zangbodem. Als de luchtvochtigheid hoger wordt, neemt het hout vocht op en zet het uit. Hierdoor duwt de kam harder tegen de snaren en stijgt de spanning op de snaren. Bij afname van de luchtvochtigheid gebeurt het tegenovergestelde. De stemming van het instrument is dus sterk afhankelijk van het klimaat en de schommelingen daarvan. Het ene instrument kan beter tegen deze schommelingen dan de ander.
Ernstige uitschieters kunnen ook voor flinke schade zorgen. Een piano in een langdurig vochtige ruimte gaat schimmelen, roesten en uitzetten. Ook de lijmverbindingen kunnen slecht tegen vocht. Bij droogte kunnen er scheuren in de zangbodem, kam en stemblok ontstaan. Ideaal voor een piano is tussen 45 en 55% luchtvochtigheid. Een stabiele luchtvochtigheid resulteert automatisch in een stabielere stemming.
Hoe zit dat met mijn instrument?
Dat is meestal goed te horen aan de stemming. Als u ieder half jaar het idee heeft dat de pianostemmer 2 maanden te laat komt is er zeer waarschijnlijk iets aan de hand. Als u ieder half jaar het idee heeft dat de pianostemmer geen verschil maakt dan is hij precies op tijd en zal het met de luchtvochtigheid waarschijnlijk wel goed zitten. Bij extremen zullen de meeste pianostemmers wel aan de bel trekken.
Hoe meet ik de luchtvochtigheid?
Wilt u weten wat de luchtvochtigheid doet in de ruimte waar uw instrument staat dan kunt u een hygrometer kopen. Als u ieder week even opschrijft welke luchtvochtigheid de hygrometer aangeeft heeft u een prima beeld van wat de ruimte doet. Als de hygrometer onder de 35% en boven de 70% komt is het aan te raden om maatregelen te nemen. Niet alleen voor uw instrument, maar een houten vloer of houten meubels kunnen ook slecht tegen deze extremen. Een te droge omgeving is overigens ook slecht voor uw gezondheid.
Hoe bescherm ik mijn piano of vleugel?
De plek van de piano
De piano kan het beste op een plek in de kamer staan waar de schommelingen van vocht het minst direct zijn. Dat is vaak de plek het dichtst in de buurt van de thermostaat. Niet tegen een buitenmuur, ver weg bij een kachel en niet in de tocht.
De hydroceel
Dit apparaat werd geïntroduceerd als de oplossing tegen vochtschommelingen. Het is niet meer dan een pvc buis met gaatjes en daarin vocht opnemend materiaal. Bijna iedere pianostemmer heeft deze units verkocht en was een leuk extra zakcentje. Ik zie ze namelijk nog in heel veel piano’s hangen. Als de buis al werkt werkt hij eerder averechts. Door het steeds vullen van de buis (en het vergeten daarvan) krijg je extra schommelingen in de luchtvochtigheid.
Inmiddels weten de meeste pianostemmers dat het gebruik van de hydroceel alleen een negatieve uitwerking heeft en wordt deze gelukkig nog zelden verkocht.
De pot met water (en kranten)
Dit is de voorloper van de hydroceel, maar dan goedkoper. Als de kachel uitzonderlijk zijn best moet doen om het binnen warm te houden in een strenge winter kan dit een paar procentjes schelen. Zorg wel dat de pot gedurende de hele winter gevuld blijft. Anders krijg je nog grotere schommelingen voor de piano.
Luchtbevochtiger/ ontvochtiger
Ik zie deze apparaten steeds vaker bij mensen in de woonkamer staan en dat is niet alleen beter voor de piano of vleugel, maar ook voor jezelf. Bij een te droge omgeving krijg je last van droge hoest, droge huid, hoofdpijn elektrische schokken van meubels, kleding aanrecht etc. De bevochtiger voorkomt dit. De omgeving voelt ook warmer aan dus de kachel hoeft niet zo hard te branden. De energiekosten van zo’n apparaat haal je er dus makkelijk uit.
De Piano Life Saver
Wil je echt het beste voor je piano of vleugel? Dan adviseer ik de piano life saver. Dit apparaat ontwikkeld een mini-klimaat voor je instrument en houd de luchtvochtigheid heel het jaar op een constant niveau. Het kan vrijwel onzichtbaar ingebouwd worden. Ik heb dit systeem al vele keren ingebouwd en is altijd een succes gebleken. De stemming blijft stabieler en het je verlengt de levensduur van het instrument aanzienlijk.
