Blüthner revisie deel 2

In deel 1 heb ik de Blüthner een nieuwe zangbodem gegeven en de kammen gepositioneerd. De kast heeft een nieuw polyester jasje gekregen. Tijd voor de volgende stapjes. Het stemblok vervangen en het spuiten van het frame

Het Blüthner stemblok

De vleugel heeft in het verleden vermoedelijk al een keer nieuwe snaren gehad en had behoorlijk dikke stempennen. Bij het reviseren van vleugels of piano’s vervang je bij iedere keer besnaren de stempen door een dikkere maat. Dat houd een keer op. Ten eerste omdat er bij veel stemblokken simpelweg niet genoeg ruimte voor is, maar ook het stemmen is moeilijker met dikkere pennen. In de Blüthner kon nog een dikkere maat, maar mijn insteek was compromisloos reviseren. Een nieuw stemblok was de juiste keuze. Op deze manier kan de vleugel in de toekomst ook nog een aantal maal nieuwe besnaring krijgen zonder dat het stemblok vervangen hoeft te worden. Veel pianotechnici zien op tegen het vervangen van dit gedeelte en kan daardoor een reden zijn het instrument niet te restaureren of reviseren.

In het verleden heb ik stemblokken met de hand nagemaakt. Een goede bovenfrees, scherpe beitels, electrische- en handschaaf, pneumatische houtgrinder en een hele hoop tijd. Vooral door de tijd (ik was hier soms 4 dagen mee bezig) is het vaak een onrendabele klus. Tijd voor automatisering dus!

De stemblok kopieerfrees

Ik ben naar een CNC onderdelen verkoper gegaan en heb daar informatie ingewonnen over lagers, kogellagers, frezen etc.. Een avondje tekenen en een flinke bestelling en ik kon aan de slag met mijn kopieerfrees.

  

Deze machine bestaat uit een frees en een geleider. De frees kopieert exact de bewegingen van de geleider door dat ze aan elkaar vast zitten en kunnen bewegen op een X,Y en Z-as.

Het oude stemblok zaag ik uit de vleugel nadat ik alle maten heb opgemeten vanaf de klaviertafel. Vervolgens zaag ik het nieuwe stemblok grof op maat.

Vervolgens klem ik het oude en het nieuwe stemblok vast op de kopieer tafel en kan het frezen beginnen.

Een korte video met de werking van de kopieer-frees. (let op geluid zacht!)

 

De laatste kleine details doe ik met de hand. Het kan immers zijn dat het originele blok ook niet helemaal lekker tegen het frame aan lag.

Ik voorzie het frame aan de onderkant van grafiet en klem het blok tegen het frame. Als ik het stemblok van het frame afhaal zie ik precies waar het blok goed tegen het frame zit en ook de plekken waar dat niet zo is. De gedeeltes die zwart zijn van het grafiet schuur ik weg. Dit herhaal ik een aantal keer tot dat het stemblok helemaal zwart wordt van het grafiet. Het nieuwe stemblok is nu klaar om geboord te worden.

De plek van de stempennen wordt opnieuw uitgetekend en de gaten kunnen worden geboord. Dit werk neemt veel tijd in beslag omdat de boor niet te warm mag worden waardoor het hout verbrand. Een werkje dat ik naast andere werkzaamheden plan zodat ik het kan uitspreiden over een hele dag.

Het Frame

Het frame had last van craquelé. Met enkel een nieuwe laag verf had je dit blijven zien dus was het nodig het frame grondig te schuren en te voorzien van een laag spuitplamuur. De spuitplamuur zuigt zichzelf in de oneffenheden en laat een mooi egale ondergrond achter.

Vervolgens het gespoten frame in de vleugel hangen om de uiteindelijke positie van het stemblok te bepalen. Daarna kan het stemblok vastgeschroefd en gelijmd worden.

De Blüthner is nu voorzien van een nieuwe zangbodem en stemblok. De buitenkant heeft een nieuwe laag polyester en het frame heeft weer zijn gouden glans. In het volgende deel ga ik aandacht geven aan de kammen en de besnaring.