DIY Silent systeem upgraden naar Silent hybride systeem

Het silent-systeem voor akoestische piano is al jarenlang een succes. Vooral Yamaha en Kawai zijn voorlopers wat betreft de techniek. Beiden bedrijven hebben sinds kort een nieuw systeem op de markt gebracht. Bij Yamaha bekend onder de naam TransAcoustic™ en bij Kawai onder de naam Aures™. Dit systeem maakt het mogelijk om piano te spelen via het silent-systeem en toch gebruik te maken van de akoestische voordelen van de piano. Dit gebeurt door middel van een “exiter” op de zangbodem. Dat is een soort speaker die de zangbodem gebruikt als membraam. Je kan met dit systeem dus zachter piano spelen dan dat de piano normaal gesproken toe laat. De buren hebben dus geen last en de pianist hoeft geen koptelefoon op zijn hoofd. Voor de duidelijkheid geef ik het de naam Silent-hybride-systeem.

Het systeem van exiters die andere materialen kunnen laten trillen in plaats van een speakermembraam bestaat al vrij lang. Op youtube zijn veel expirimenten en tips (zoals deze) te vinden. Het is dus vrij makkelijk om de benodigdheden bij elkaar te googlen en je silent piano te upgraden met deze methode. Helaas hebben Yamaha en Kawai genoeg patenten vastgelegd zodat ik dit niet als service aan kan bieden.

Ik kan gelukkig wel een DIY handleiding maken. Het systeem van Yamaha heeft een meerprijs van ~ €1200,- en Kawai van ~ €650,- Met twee rechterhanden en deze handleiding heb je een vergelijkbaar systeem voor een fractie van dat bedrag.

Benodigdheden Silent hybride systeem

Ik ben geen reclame zuil dus ik geef geen links bij welke leverancier je de onderdelen het beste kan bestellen. Met een beetje goed zoeken kan je de meeste onderdelen bij hooguit 2 webshops bestellen en heb je weinig verzendkosten.

We hebben nodig:

TPA3116 2x50W Audio Versterker
Dayton DAEX32U-4 Exiter (2x)
Audiosnoer met 2x 3,5 jackplug (bij sommige silent systemen is een verloopstekker nodig)
Voeding 12V (min. 12 volt max. 24 volt) + netsnoer.
Luidsprekerkabel +/- 4 meter

Optioneel is een aan/uit schakelaar ergens in het circuit. Dit is de simpelste versie waarbij de stekker gelijk de aan/uit “knop” is.

Uiteraard is de belangrijkste voorwaarde dat je al beschikt over een piano met een silent-systeem.

Installatie Silent hybride systeem

1. Verwijder de onderklep van de piano. Wees voorzichtig voor de snoeren van het silent-systeem. Die willen nog weleens in de weg zitten.

2. Bepaal eerst waar de versterker en exiters gepositioneerd moeten worden. Hierbij is het belangrijk om rekening te houden met de lengte van je adapter snoer en de lengte van het snoertjes tussen het silent-systeem en de versterker. In mijn voorbeeld ga ik de vesterker links tegen de zijwand aan schroeven.

De exiters willen gepositioneerd worden op een plek waar de zangbodem het minst stijf is. De exiters werken het beste als ze de zangbodem goed kunnen laten trillen. Zoals je op de foto kunt zien is dit zo ver mogelijk naar het midden van de zangbodem.

Nu je de positionering heb bepaald kan je de kabels op maat knippen. Makkelijkst is namelijk om eerst alles aan te sluiten en dan pas te plakken en schroeven.

3. De luidsprekerkabels kan je beiden afstrippen op ongeveer 1 centimeter en op de volgende manier stevig vast draaien. De echte doe-het-zelver neemt natuurlijk de soldeerbout ter hand.

4. Vervolgens kunnen we de andere kant van de luidsprekerkabels strippen alsmede het snoer van de adapter. Deze komen in een vrij kort kroonsteentje op de versterker. 5mm afstrippen is daarom meer dan genoeg.

Op het versterker bordje kan je aflezen in welk kroonsteentje welk snoer moet komen. De kroonsteentjes aan de zijkanten zijn voor de twee exiters en de middelste is voor de adapter. Het rode snoer mag in plus en het zwarte snoer in min. Het adaptersnoer heeft vaak geen kleurtjes, maar meestal is de draad van de plus bedrukt met tekst of een lijntje. Mocht de versterker het niet doen dan is hij verkeerd aangesloten en moeten de snoertjes gewisseld worden.

5. Het versterkertje kan worden vast geschroefd op een door jouw bepaalde plek. Dit kan met 2 of vier kleine schroefjes in de hoeken. Niet te hard aandraaien, want het printplaatje is niet heel sterk. Net vast genoeg dat hij niet kan trillen.

Nu het versterker bordje hangt kan je de snoeren van de exiters geleiden en de exiters op hun plek plakken. Dit kan met hij dubbelzijdige tape die op de exiter meegeleverd is. Let op! Deze 3M tape plakt heel goed. Als deze eenmaal vast zit komt hij niet makkelijk los zonder de exiter te slopen.

6. De versterker kan met het audiosnoertje aangesloten worden op het silent-systeem.

De draden van de adapter en audiosnoer kan je straks aan de bovenkant van het onderblad, door het kiertje laten komen.

Voor de duidelijkheid heb ik nog even een aansluitschema gemaakt.

Inregelen van het systeem

Zoals je al gezien hebt zit er een volumeknop op het versterkertje. Dit is ook gelijk de aan/uit knop. Aangezien ik straks de onderklep er voorzet kan ik deze aan/uit knop en volume niet meer gebruiken. Ik zet hem uit of aan doormiddel van de stekker uit of in het stopcontact te doen.

Zet het volume van het silent-systeem helemaal voluit. En de volume knop van het versterkertje op zijn zachts.
Speel op een middelmatig volume op de (akoestische) piano.
Zet het akoestische gedeelte van de piano uit.
Probeer nu door te spelen met dezelfde intensiteit en draai langzaam de volume van het versterkertje open.
Als het volume vergelijkbaar is met het middelmatig-hard spelen op de akoestische piano dan staat de volume knop op de juiste stand.

Het zelfbouw systeem wat je zojuist gebouwd hebt is om piano te spelen op momenten dat er een vergrote kans is op geluidoverlast. Het volume bereik wat dit systeem aan moet kunnen is van fluisterzacht tot middelmatig hard. De exiters zijn er niet op berekend om op oorlogssterkte te spelen. Daarvoor adviseer ik een zwaarder type exiter en versterker te kiezen. Met de inregeling zoals hier boven speelt het systeem precies zoals het kan en nuttig is.

De onderklep van je piano kan weer dicht en je kan nu genieten van je eigen hybride-silent-piano!