Bechstein revisie deel 1

Op het moment dat het bij mij weer een beetje begon te kriebelen om weer eens een vleugel in eigen beheer te reviseren, kwam er een bijzonder instrument op mijn pad. Ik zeg op mijn pad, maar misschien is “in mijn schoot geworpen” een betere omschrijving.

Tijdens het reviseren van mijn Blüthner heb ik 2 zangbodems besteld. Een voor mijn Blüthner en een voor de Bechstein van een collega. Nadat mijn Blüthner verkocht was stond de Bechstein, zonder zangbodem, nog steeds te wachten op zijn nieuwe orgaan… Een aantal projecten passeerden de revue en de Bechstein bleef maar staan… Tot mijn collega de knoop doorhakte en mij voorstelde de revisie af te maken. Ik heb de kale vleugel overgenomen en een aantal dozen met onderdelen. Vol nieuwe moed ging ik weer van start, in de hoop dat deze onderdelen mij alles konden vertellen hoe de vleugel ooit geweest is.

Over de C. Bechstein

Het gaat om een C.Bechstein model C van 225 cm uit 1914. Dit is een bijzonder exemplaar die ik niet vaak tegenkom. Het gietijzeren frame bestaat bij dit model namelijk uit 6 armen in plaats van 5 (op de foto’s aangegeven met rode stippellijnen). Hij is daardoor steviger en stemvaster dan zijn soortgenoten uit zijn tijd. Dit frame heeft ook niet de neiging om te scheuren. Iets waar Bechstein frames helaas bekend om staan.

C. Bechstein was destijds in Europa zo groot als Steinway & Sons in Amerika. Ze stonden bekend om hun fantastische bouwkwaliteit, transparante toon en lichte aanslag. Mijn taak om erachter te komen waarin die eigenschappen zaten en hoe ik deze vleugel weer deze eigenschappen kan meegeven. Aangezien dit een eigen project is kan ik hier de tijd voor nemen en alles aanpakken wat ik onderweg tegenkom. Ik zit niet vast aan een offerte, kostenbesparing of eisen van de klant. Ik kan hem compromisloos reviseren.

Dit zijn de leukste klussen!

De Bechstein zangbodem

Zoals ook met de Blüthner heb ik alle maten opgenomen van de originele zangbodem en laten dupliceren. De dikte van het hout, de nerfrichting, de plaatsing van de ribben en de kammen. De originele zangbodem kwam er in één stuk uit en pronkt nu als trofee aan de muur in de werkplaats. Niet alleen de zangbodem kwam los. Ook diverse andere kastonderdelen zoals de rim en diverse planken van de rasbalken.

Zo zie je maar, dat ook de lijm van topinstrumenten een houdbaarheidsdatum heeft. Doordat de rim (de zijkant) er nu af is kan ik wel makkelijker de zangbodem pas maken. Ik kan kijken op plekken waar ik normaal niet bij kan. Na het positioneren van de zangbodem kan ik de positie van de kammen bepalen aan de hand van mallen. Deze mallen heb ik gemaakt met de originele zangbodem op zijn plaats.

Nadat de kammen op zijn plek zitten geef ik de bodem alvast een aantal laklagen. De onderkant kan ik namelijk achteraf slecht bij in verband met de rasbalken. Als alles past, de kammen zijn gelijmd en de bodem zijn eerste laklaagjes heeft kan de bodem gelijmd worden. Een klusje dat ik vaak met meerdere collega’s doe. Het is namelijk flink doorwerken om alle lijmklemmen op zijn plek te hebben voordat de “open tijd” van de houtlijm verstreken is.

Een prachtig lijmklemmen-schouwspel voor de timmerman in mij.

De kammen

De oude kammen zijn gelijmd, maar deze kloppen niet meer qua hoogte. Ik frees dus een laagje van de kammen af en bouw ze opnieuw op. Als de kammen op hoogte zijn kan ik aftekenen waar de kamstiften moeten komen. Met een touwtje teken ik iedere middelste snaar van een koor af op de kam en vanaf die middelste snaar teken ik de rest af.

Met een speciaal 3-koppig centerpuntje geef ik een tikje en ik zie precies waar ik moet boren voor de kamstiften.

Na het boren neem ik de beitel ter hand en kan ik de kam afsteken. Ook een klus waar mijn timmermanshart sneller van gaat kloppen.

Hierna kan de zijkant weer gelijmd worden en de vleugel op transport naar de spuiter.

Bij de spuiter wordt de Bechstein van een nieuw zwart polyester jasje voorzien. Ook het gietijzeren frame wordt gespoten. Het is even een paar maandjes wachten, maar het resultaat is altijd fantastisch.

Van het inlijmen van de nieuwe zangbodem en het vernieuwen van de kammen heb ik ook een timelapse video gemaakt: